Nie tak dawno w polskich kinach grano niemieckiego kandydata oscarowego „Labirynt kłamstw”, który całkiem zgrabnie demonstrował rzecz dla nas niemal nie do pomyślenia – tuż po II wojnie światowej, niemieckie dzieci mogły kompletnie nie mieć świadomości, jakiego bestialstwa dopuszczali się ich ojcowie. Z kolei młodzi Polacy mogą dzisiaj nie wiedzieć nic o żołnierzach wyklętych, czyli partyzanckich oddziałach antykomunistycznych. „Historię Roja, czyli w ziemi lepiej słychać” można więc uznać za film ważny. Niestety, na tym jego zalety się kończą. Na plus zaliczyć można chyba jeszcze tylko niejednoznaczność pozytywnych bohaterów, którzy wydają się zagubieni, nie do końca sympatyczni i nie zawsze słusznie postępujący.
Główną postacią dramatu wojennego Jerzego Zalewskiego („Gnoje”) jest Mieczysław Dziemieszkiewicz, ps. „Rój”, o którym warto poczytać przed wyjściem do kina. Jeżeli pójdziecie na seans z niewielką wiedzą o temacie filmu, chaotyczna narracja sprawi, że niewiele zrozumiecie. Świadomość tego, co dzieje się na ekranie, można budować jedynie na podstawie własnej wiedzy historycznej i wcześniejszych doświadczeń z X muzą.
Szkoda, że na drugim planie pojawiają się takie nazwiska jak Sławomir Orzechowski, Tomasz Dedek czy Jacek Kawalec, bo to tylko zwiększa kontrast między nimi i fatalnymi młodymi aktorami, do których zalicza się też wcielający się w tytułowego bohatera zwycięzca drugiej edycji „Idola” Krzysztof Zalewski-Brejdygant. Nawet wizualnie prezentują się bardziej jak członkowie kapeli Bracia Figo Fagot, niż polskie nadzieje niepodległościowe. Reżyser głośno narzeka, że ukończenie filmu zajęło wiele lat, bo pretensje zgłaszały współfinansujące produkcję instytucje – TVP i PISF – ale ich zastrzeżenia wydają się w tym przypadku zupełnie uzasadnione (np. blisko dwuipółgodzinny czas trwania to dla „Historii Roja” zdecydowanie za długo), a nie powodowane okolicznościami politycznymi. Może przygotowany dla telewizji pięcioodcinkowy serial prezentować się będzie nieco lepiej.
Ocena: 2/6
"Historia Roja", wojenny, Polska 2015, reż. Jerzy Zalewski, występują: Krzysztof Zalewski-Brejdygant, Wojciech Żołądkowicz, Piotr Nowak, Mariusz Bonaszewski, Jerzy Światłoń, Marcin Kwaśny.
