Kiedy Jerzy Pilch napisał scenariusz o alkoholizmie, Janusz Gajos zagrał najlepszą rolę w życiu

Głośny film Wojciecha Smarzowskiego "Pod Mocnym Aniołem" nie jest jedynym przykładem ekranizacji twórczości zmarłego niedawno Jerzego Pilcha. Pisarz sam też zajmował się pisaniem scenariuszy do filmów, a choćby jego "Żółty szalik" został nagrodzony na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.

Jerzy Pilch zmarł w swoim domu w Kielcach 29 maja 2020 roku. 67-letni pisarz był także poetą, felietonistą, dramaturgiem i scenarzystą filmowym. Jego twórczość została nagrodzona licznymi nagrodami branżowymi m.in. Nagrodą Literacką "Nike" za powieść "Pod Mocnym Aniołem", którą w 2013 roku zekranizował Wojciech Smarzowski.

Jerzy Pilch. Filmy związane z twórczością pisarza

Pilch w swojej twórczości często poruszał wątki alkoholizmu, zmagania z chorobą, ale także relacji damsko-męskich, szukania przyjemności i ulegania pokusom. To dało się znaleźć w jego książkach, to pojawia się także w filmach, przy których pracował. "Pod Mocnym Aniołem" to na poły biograficzna opowieść o pisarzu imieniem Jerzy, który zmaga się z alkoholizmem. Bohatera filmu poznajemy, kiedy ten zakochuje się w młodej dziewczynie - dzięki uczuciu wierzy, że uda mu się uporać z nałogiem. Wszystko się sypie, kiedy Jerzy idzie do baru "Pod Mocnym Aniołem" i wpada w ciąg. W efekcie trafia na izbę wytrzeźwień i przymusową terapię. Tam poznaje innych pacjentów i ich zmagania z tym samym nałogiem. Jednym z elementów leczenia jest bowiem czytanie zapisków z czasów picia. Główną rolę zagrał błyskotliwie Robert Więckiewicz, sam film zaś dostał Srebrne Lwy na Festiwalu Filmowym w Gdyni.

Ta głośna produkcja jednak nie była pierwszą próbą przeniesienia twórczości Jerzego Pilcha na ekran. Jako pierwszy tego zadania podjął się Jerzy Stuhr. W 1994 roku wziął na warsztat powieść "Spis cudzołożnic. Proza podróżna" - aktor nie tylko zagrał w filmie główną rolę, był także reżyserem i autorem scenariusza.

>>> Stuhr wspomina Jerzego Pilcha. "Zawsze umiał wyrazić w słowach to, co ja czułem"<<<

Jerzy Pilch zresztą pracował osobiście przy tym projekcie - pisał ze Stuhrem dialogi, pojawił się także na ekranie. Pisarz zagrał mężczyznę, którego główny bohater spotyka w barze Vis-à-Vis na Rynku Głównym w Krakowie. O czym jest ta historia?

Kadr z filmu fot. 'Spis cudzołożnic', reż. Jerzy Stuhr (1995)

Polonista z Uniwersytetu Jagiellońskiego imieniem Gustaw dostaje od dziekana szczególne zadanie. Ma oprowadzić po Krakowie humanistę ze Szwecji. Jak się okazuje, gość z Uppsali nie jest zainteresowany podziwianiem zabytków, bardziej zależy mu na damskim towarzystwie. By spełnić jego życzenie, Gustaw próbuje odszukać dziewczyny, z którymi sam się spotykał w młodości. Ku swemu zdziwieniu odkrywa, że te niegdyś wyzwolone i atrakcyjne kobiety, już w niczym nie przypominają samych siebie. Ta produkcja spotkała się z uznaniem na Festiwalu w Gdyni, nagrodę za pierwszoplanową rolę kobiecą dostała Stanisława Celińska, a Stuhr i Pilch za dialogi.

>>> Jerzy Pilch: Czesław Miłosz mawiał: ''Jak w rodzinie jest pisarz, to koniec z rodziną''. Coś w tym jest <<<

Jerzy Pilch był autorem do dwóch innych filmów z cyklu "Święta polskie". W 2000 roku na ekrany trafił "Żółty szalik" w reżyserii Janusza Morgensterna. To historia zamożnego prezesa dużej firmy, który także jest alkoholikiem. Dzień przed wigilią Bożego Narodzenia składa życzenia kolejnym osobom: pracownikom, synowi, byłej żonie i kochance. Każde z tych spotkań jest pretekstem, by znowu pić. Dopiero spędzenie wigilijnego wieczoru razem z matką okazuje się ucieczką od nałogu. Główną rolę zagrał Janusz Gajos - wielu krytyków uważa, że to jedno z najlepszych dokonań w jego karierze. Na ekranie pojawiły się także m.in. Krystyna Janda, Joanna Sienkiewicz i Danuta Szaflarska. Po raz kolejny produkcję nagrodzono w Gdyni, m.in. Złotym Klakierem dla najdłużej oklaskiwanego filmu.

Kadr z filmu / fot. 'Żółty szalik', reż. Janusz Morgenstern, prod. TVP (2000)

W 2006 roku Pilch napisał z kolei scenariusz do "Miłości w przejściu podziemnym"- tę komedię obyczajową wyreżyserował z kolei Janusz Majewski, a główną rolę zagrał Wojciech Malajkat. U jego boku pojawiły się także Karolina Gruszka, Joanna Liszowska, Olga Bołądź, Małgorzata Socha czy Anna Dymna. Zagrali także m.in. Robert Więckiewicz, Jan Machulski, Tomasz Sapryk i Grupa MoCarta. Historia osadzona wokół walentynek opowiadała o Bogdanie - kloszardzie z warszawskiego Dworca Centralnego o ksywce "Mozart", któryś niegdyś był muzykiem w krakowskiej orkiestrze, a także dziennikarzem muzycznym.

Bogdan jest zadowolony ze swojego życia - ma skromne potrzeby, gra na akordeonie i rozkoszuje się tym, że nie musi nigdzie się spieszyć. Pewnego dnia do jego czapki na drobne wpada różowa koperta wypełniona pieniędzmi. Do 50 tys. zł dołączony jest list od byłej kochanki, która czuje się winna upadku Bogdana - pieniądze są formą zadość uczynienia. Obdarowany muzyk chce oddać pieniądze sponsorce, jedzie więc do Krakowa, by spotkać się z byłymi kochankami. Kiedy nie udaje mu się odkryć, od kogo dostał pieniądze, wraca do Warszawy.

Kadr z filmu 'Miłość w przejściu podziemnym' / reż. Janusz Majewski, prod. TVP (2000)

Jerzy Pilch ma na koncie także jeszcze jeden epizod filmowy. W 2001 roku zagrał w filmie Witolda Adamka pt. "Wtorek". Pisarz wcielił się w zgorzkniałego inteligenta, który zajął się produkcją krasnali ogrodowych. W 1991 roku poświęcono mu także film dokumentalny "Jerzy Pilch. Wyznania człowieka piszącego po polsku".

<Reklama>> Książki autora dostępne są w formie e-booków w Publio.pl >>