Filmy rosyjskie do 1945 roku
Historia kinematografii w Rosji sięga wiosny 1896 roku, kiedy to po raz pierwszy zorganizowano w Petersburgu projekcję filmową. Obwoźny kinematograf odwiedził wówczas szereg miast w Imperium, zaś Maksym Gorki, któremu dane było uczestniczyć w jednym z pokazów, wróżył sztuce filmowej duże perspektywy. Chociaż szybko nakręcono także relację z koronacji cara Mikołaja II (1896), to filmy rosyjskie zaczęły się pojawiać po 1907 r. w związku z założeniem przez Aleksandra Drankova pierwszej rodzimej wytwórni filmowej. Pierwszy obraz, ''Stienka Razin'', był połączeniem opowieści o kozackim wodzu z wątkiem tragicznej miłości. Pierwsze rosyjskie filmy, z powodu ograniczeń technicznych, były bardzo krótkie - trwały maksymalnie kilkanaście minut.
Zobacz film pt. ''Stienka Razin'':
Okres I wojny światowej to czas rozkwitu kina w Rosji. Powstaje wówczas ''Ojciec Sergiusz'' Jakowa Protazanowa, który dokonał też adaptacji ''Wojny i pokoju''. Iwan Mozżuchin, próbujący później swoich sił w Hollywood, stał się pierwszą gwiazdą rosyjskiego filmu.
Przejęcie władzy przez bolszewików nie obyło się bez rychłego nadzoru nad sztuką filmową - sam Lenin miał powiedzieć, że właśnie ona będzie miała dla rewolucyjnych władz największe znaczenie. Filmy stały się orężem klasowej czy antyklerykalnej propagandy. Postaci Dżigi Wiertowa czy Lwa Kuleszowa, wybitnych teoretyków filmu, przyczyniły się do powstania tzw. ''radzieckiej szkoły montażu''. ''Rewolucyjnym bardem'' stał się najbardziej znany reżyser radzieckiego kina niemego - Siergiej Eisenstein. Jego ''Pancernik Potiomkin'' z 1925 r. został uznany za arcydzieło światowego filmu. Wymyślona przez Eisensteina scena masakry na schodach w Odessie przeszła do historii.
Zobacz też: Filmy francuskie. Które produkcje znad Loary warto obejrzeć?
Najlepsze filmy rosyjskie - Top 5
Powojenne kino radzieckie i rosyjskie również nie było i nie jest wolne od propagandy. Nie oznacza to jednak, że brak w nim obrazów o dużym znaczeniu artystycznym, wybitnym scenariuszu lub poruszającej grze aktorskiej. Wybór Top 5 najlepszych filmów rosyjskich jest bardzo trudny - warto więc oddać głos w ręce samych widzów. Oto pięć najlepiej ocenionych filmów rosyjskich według serwisu filmweb.pl:
- ''Powrót'' (2003) - dramat Andrieja Zwiagincewa to historia opowiadająca o relacji ojca, który po dwunastu latach wraca do domu, z jego dwoma synami. Dzieci nawet nie pamiętają swojego taty. Ponowne nawiązanie bliskiej relacji ma umożliwić podróż, w którą je zabiera. Każdy kolejny dzień wycieczki przynosi nowe, nie zawsze łatwe emocje.
- ''Spaleni słońcem'' (1994) - obraz Nikity Michałkowa, nagrodzony Oscarem dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego. Film osnuty jest wokół tematu czystek w Armii Czerwonej połowy lat 30. XX w. Siergiej Kotow, zasłużony dla rewolucji żołnierz, żyje w spokoju, na prowincji wraz z rodziną. Sielanka szybko okazuje się być złudna. Burzy ją przyjazd dawnego kochanka jego żony. Jak się potem wydaje zdarzenie to wcale nie jest przypadkowe.
- ''9 kompania'' (2005) - kolejny tytuł rosyjskiego kina wojennego. Obraz Fedora Bondarchuka przenosi widza do ogarniętego wojną Afganistanu, gdzie wysłana zostaje tytułowa 9 kompania składająca się z młodych żołnierzy, którzy u kresu swojej misji będą bronić słynnego wzgórza 3234 przed atakami muzułmańskich partyzantów.
- ''Cyrulik syberyjski'' (1998) - kolejny film Nikity Michałkowa, tym razem w międzynarodowej obsadzie z rolami Julii Ormond i Richarda Harrisa. Opowieść o miłości pięknej Amerykanki Jane Callahan do Andrija Tołstoja, granego przez Olega Mieńszykowa, przenosi widza do carskiej Rosji początków XX w.
- ''Dureń'' (2014) - opowieść o prostym człowieku, hydrauliku Dimie, który po odkryciu awarii grożącej katastrofą, musi zmagać się nie tylko z nią, ale też z opieszałością władz. Stawką jest życie wielu ludzi.
Filmy wojenne rosyjskie, które warto zobaczyć
Nie dziwi, że specyficzną cechą rosyjskiego kina jest duża ilość kręconych filmów wojennych. Poza wymienionymi już, warto zwrócić uwagę na tytuły, takie jak:
- ''Lecą żurawie'' (1957)
- ''Ballada o żołnierzu'' (1959)
- ''Los człowieka'' (1959)
- ''Idź i patrz'' (1985)
- ''Kukułka'' (2002)
Filmy rosyjskie 2019: najlepsze propozycje z ubiegłego roku
Wśród nowszych warto wyróżnić niektóre filmy rosyjskie z 2019 roku. Z dobrymi ocenami spotkały się zwłaszcza ''Byk'' Borisa Akopowa z akcją rozgrywającą się w latach 90. XX w. i komediodramat ''Nade mną słońce nie zachodzi''. Do obejrzenia polecają się także ''Tekst'' na podstawie prozy Dmitrija Głuchowskiego i ''Bałkańska granica''.
Filmy rosyjskie 2020. Które nowości warto obejrzeć?
Również ostatnie miesiące dostarczyły kilku interesujących premier w kinie rosyjskim. Najciekawsze filmy rosyjskie 2020 to między innymi horror science fiction ''Sputnik'', który zyskał bardzo pochlebne recenzje. Poza nim ciekawą pozycją wydaje się być film ''Kałasznikow'', czyli opowieść osnuta na podstawie życiorysu Michaiła Kałasznikowa, konstruktora słynnego AK-47.
Zobacz też: "Czarnobyl. Otchłań". Jest zwiastun rosyjskiego filmu o katastrofie w elektrowni jądrowej
Filmy rosyjskie na Netflixie. Co warto zobaczyć?
Pewien wybór rosyjskich filmów i seriali można również obejrzeć dzięki największej platformie streamingowej na świecie. Filmy rosyjskie na Netflixie, to:
- ''Masza i Niedźwiedź''
- ''Booba''
- ''Kot-o-ciaki''
- ''Królowa Śniegu 3: Ogień i lód''
- ''Księżniczka i smok''
- ''Lepsi niż my''
- ''Trocki''
- ''Wilk w owczej skórze''
- ''Sparta''
- ''Leo i Tig''
