Bez pardonu krytykuje postępowanie państwa duńskiego wobec weteranów wojennych, nie ma także wątpliwości co do istnienia potężnych koterii złożonych z prezesów wielkich firm i polityków. - Pieniądze rządzą światem, a wszystko jest możliwe, gdy ktoś ma władzę i brak mu podstawowych zasad moralnych czy etycznych - uważa pisarz Jens Henrik Jensen.
Książki z cyklu "Oxen" dostępne są w formie e-booków w Publio.pl >>
Jak krótko opisałbyś główną postać serii Oxen (Zanim zawisły psy, Mroczni ludzie, Zamrożone płomienie)? Jak wpadłeś na pomysł stworzenia takiej postaci?
Jens Henrik Jensen: Niels Oxen jest jednocześnie bardzo silną i bardzo słabą osobą. Jako były żołnierz sił specjalnych jest niezwykle sprawny i zdolny do radzenia sobie w wielu sytuacjach. Jako zwykły człowiek jest psychicznie naznaczony, doświadczył traumy, wykonując swoją pracę. To osoba, której można zaufać. Pomysł na tę postać to efekt zarówno moich zainteresowań, jak i tego, że jako dziennikarz współpracowałem kiedyś z weteranami wojennymi.
Czy zgodzisz się ze stwierdzeniem, że Oxen jest bardzo podobny do Jacka Reachera, głównego bohatera książek Lee Childa? Na pewno znasz jego powieści.
Tak, można powiedzieć, że są podobni. Obaj to samotne wilki, mają własne sekrety i walczą o sprawiedliwość. Jednakże mam wielką nadzieję, że charakter Oxena jest bardziej zawiły. Liczę na to, że czytelnicy uznają go za bardziej realistycznego bohatera.
Jak poważne są, twoim zdaniem, problemy duńskich weteranów wojennych z przystosowaniem społecznym? Ilu z nich cierpi na zespół stresu pourazowego? Czy rząd robi cokolwiek, aby wyeliminować problem?
Chociaż weterani stanowią mniejszość, ich problemy są poważne. Około tysiąca duńskich żołnierzy miało lub ma zespół stresu pourazowego. Najnowsze informacje z 2017 roku na temat duńskich weteranów służących w Afganistanie mówią o tym, że jedna trzecia z nich ma objawy zespołu stresu pourazowego. Wiadomo, że żołnierze z największymi problemami, na przykład z najwyższym wskaźnikiem samobójstw, to weterani wojen na Bałkanach. Powodem takiego stanu rzeczy jest to, że nie mogli reagować. Byli jedynie obserwatorami. I to jest najgorsze: nie móc nic zrobić. Przez ostatnie trzy – cztery lata sytuacja weteranów ulegała poprawie. Rząd robi teraz dużo więcej, by im pomóc, na przykład przyjmując, że PTSD jest chorobą zawodową.
Czy czerpałeś inspirację z największego skandalu medialnego w historii Danii, kiedy magazyn „Se og Hør” nielegalnie monitorował niektórych znanych polityków i członków rodziny królewskiej? [Trzej pracownicy — asystent redaktora, szef działu księgowości i dziennikarz — zostali zawieszeni w pracy i toczy się przeciwko nim postępowanie sądowe. Są oskarżani o płacenie za informacje o życiu prywatnym znanych osób publicznych w latach 2008 – 2011 — kom. red.]. Możemy znaleźć, szczególnie w Zanim zawisły psy, pewne odniesienia do tej bulwersującej sprawy.
Ten skandal zainspirował mnie tak jak inne skandale i ważne wydarzenia w duńskim społeczeństwie: pokazał nam wszystkim, co jest możliwe, jeżeli ma się pieniądze. Potwierdził to, co już wiedziałem. Pieniądze rządzą światem.
Z pewnością nie wszyscy czytelnicy znają historię wojny w Bośni i Hercegowinie, podczas której Dania wysłała swoje wojska w ramach misji stabilizacyjnej. Historia Bossa oparta jest na prawdziwych wydarzeniach z 1995 roku, kiedy wojska serbskie dokonały rzezi żołnierzy ONZ. Ile czasu zajęło ci zbadanie sprawy i zebranie wszystkich informacji?
Odkąd napisałem książkę The Wolf in Banja Luka w 2002 roku, interesowałem się Bałkanami, byłą Jugosławią i oczywiście wojną. Tak więc był to proces trwający lata — przeczytałem wiele książek na ten temat, również tych o duńskich misjach.
Cykl Oxen zostanie zaadaptowany na potrzeby serialu telewizyjnego, ponieważ wytwórnia Good Company Films, która wyprodukowała między innymi Millennium na podstawie powieści Stiega Larssona i Wallander Henninga Mankella, nabyła prawa do filmu. Jakie postępy poczyniono? Czy scenarzyści konsultują z tobą swoje pomysły?
Przykro mi, ale informacje na temat Good Company Films są nieaktualne. Teraz to najstarsza i największa skandynawska wytwórnia filmowa, SF Studios ze Szwecji, posiada prawa do ekranizacji cyklu Oxen. Chce stworzyć serial telewizyjny i pracuje nad znalezieniem najlepszych scenarzystów. Mam nadzieję, że już niedługo będę mógł ogłosić wspaniałe wieści na temat ekranizacji książek z tej serii.
Gdybyś mógł wybrać aktorów do obsady filmu o Oxenie, kto by to był? Kto powinien zagrać Nielsa? Wierzę, że Daniel Craig lub Jason Statham byliby świetni. Co o tym myślisz?
Chciałbym, aby był to aktor z głębią. Gdyby tylko był trochę młodszy, wybrałbym duńską gwiazdę Hollywood Viggo Mortensena. Ważne, aby był to ktoś przekonujący.
Jens Henrik Jensen Wydawnictwo Editio
Rozmawialiśmy kilka miesięcy temu. Powiedziałeś, że pracujesz nad czwartą książką o Oxenie, która miała być całkowicie niezależną historią. Czy już ją ukończyłeś? Czy możesz nam coś o niej opowiedzieć?
Czwarta książka cyklu Oxen została opublikowana w Danii we wrześniu ubiegłego roku [2018 — przyp. red.]. Uplasowała się na pierwszym miejscu na liście bestsellerów. Nosi tytuł Wilk. Oxen próbuje rozwiązać nową sprawę, szuka starszego człowieka, byłego szefa duńskiego departamentu sprawiedliwości, który zniknął na wsi, gdzie ma gospodarstwo rolne. Jest to również terytorium zamieszkiwane przez wilki. Populacja wilków w Danii wynosi obecnie od pięciu do ośmiu osobników.
Doświadczeni czytelnicy będą szczególnie zainteresowani tym, ile prawdy zawarto w cyklu Oxen.
Zawsze na koniec książki zdradzam czytelnikom, co było rzeczywiste, na przykład miejsca itp. Poza tym nie mogę powiedzieć, ile w książkach jest prawdy. Inspirują mnie prawdziwe wydarzenia. Jeżeli czytelnik powie: „Oxen wydaje się realistyczny, mógł istnieć naprawdę”, to ja będę usatysfakcjonowany jako pisarz.
Wątek Danehof jest naprawdę interesujący. Powiedz coś więcej na ten temat.
Historia średniowiecznego parlamentu stanowego jest prawdziwa. To parlament najpotężniejszych i najbogatszych ludzi, tak potężnych, że mogliby kontrolować nawet króla czy królową. Zbierał się raz w roku w Nyborgu, aby rozstrzygać sprawy narodu.
Czy tworząc tytułowych mrocznych ludzi, inspirowałeś się jakąś konkretną grupą?
Nie konkretną grupą, ale ogólnie najpotężniejszymi osobami w dzisiejszym społeczeństwie: politykami, ekonomistami itd. Inspirowałem się międzynarodową siatką najpotężniejszych osób, takich jak prezesi wielkich firm.
Czy wierzysz w teorie spiskowe? W Polsce jest duża grupa ludzi, którzy wierzą, że „niektórzy ludzie” i „niektóre związki” są u władzy i jeżeli tylko będą chcieli, mogą umiejętnie zniszczyć człowieka.
Cóż, nie powiem, że bezpośrednio wierzę w teorie spiskowe, ale na pewno wierzę, że my, ludzie żyjący w nowoczesnym społeczeństwie, mamy podstawy do ich tworzenia. Wierzę, że jeśli ktoś ma pieniądze, władzę i wpływy, może zrobić wszystko. Wszystko jest możliwe, gdy ktoś ma władzę i brak mu podstawowych zasad moralnych czy etycznych.
Bez zdradzania fabuły — czego możemy się spodziewać w Zamrożonych płomieniach, trzeciej części serii o Oxenie?
Cóż, z pierwszej książki nie dowiedzieliśmy się wiele o jego przeszłości i historii jego rodziny. W drugiej części ukazana została pełna historia. W trzeciej będziemy bardzo zaskoczeni nagłym zwrotem akcji. Żeby nie powiedzieć zbyt wiele — fabuła książek rozpoczyna się od złych wydarzeń, a im głębiej, tym jest gorzej. To samo dotyczy bohaterów, którzy płacą wysoką cenę, konfrontując się z potęgą tajnej organizacji o nazwie Danehof. Czy uda się z tego wyjść cało, czy wróg jest zbyt potężny?
Opowiedz nam o pozostałych swoich seriach: The Portland Trilogy i The Kazanski Trilogy. Do kogo są skierowane?
W The Portland Trilogy głównym bohaterem jest inspektor Nina Portland, która żyje i pracuje w Esbjergu, niegdyś największym duńskim porcie na Morzu Północnym. Teraz to miejsce z dużym przemysłem zamorskim, wietrzny i zdezelowany port ze wszystkimi pułapkami nowoczesnego miasta. Nina Portland jest córką ambitnego i zaradnego kapitana, samotną matką, mieszka z dwunastoletnim synem Jonasem w centrum Esbjergu. Mam nadzieję, że w tej trylogii czytelnik znajdzie wciągające, przemyślane intrygi. Główny bohater The Kazanski Trilogy to amerykański agent CIA Jan Jordi Kazanski o mieszanym polsko-hiszpańskim pochodzeniu. Pełna zwrotów akcji historia w The Shrew in Kraków, książce z serii o Janie Jordim Kazanskim, rozgrywa się w pięknym mieście, które odwiedziłem po raz pierwszy w 1996 roku, a następnie w zeszłym roku. Zmieniło się niesamowicie w ciągu tych dwudziestu dwóch lat. Akcja kolejnych książek z tego cyklu toczy się w Murmańsku w Rosji oraz na Bałkanach. Myślę, że obie trylogie przyciągnęłyby głównie czytelników lubiących kryminały.
Z wykształcenia jesteś dziennikarzem. Czy kiedykolwiek myślałeś o rezygnacji z pisania fikcji, aby skupić się na reportażach?
W rzeczywistości jest odwrotnie: przestałem pracować w gazecie cztery lata temu, aby zostać pełnoetatowym pisarzem. Mam więc dwudziestopięcioletnie doświadczenie jako dziennikarz — przez większość czasu pracowałem jako redaktor. A teraz mam tę przyjemność, że mogę pisać w pełnym wymiarze godzin!
W twoich książkach jest wiele przemocy. Czy twoim zdaniem szokowanie czytelników jest dobrym sposobem, aby przeciwdziałać temu zjawisku?
Hm… Myślę, że w porównaniu z wieloma innymi kryminałami moja historia o Oxenie nie jest tak brutalna i krwawa. To znaczy nigdy nie podaję niepotrzebnie obrzydliwych czy krwawych detali. Oczywiście w książkach jest przemoc, ale nie jest ona celem samym w sobie. I szczerze mówiąc, nie przepadam za przelewaniem krwi i anatomią zła. Nigdy nie przeczytasz, jak piszę o seryjnym zabójcy.
Według badań Dania jest liderem wśród najszczęśliwszych krajów. Jak wytłumaczyć to, że w Danii na listach bestsellerów królują głównie thrillery i kryminały?
Hm, może dlatego że nasze życie jest stabilne i bezpieczne, potrzebujemy nutki grozy i historii z dreszczykiem. Poza tym czytelnik zawsze wie, że jest w bezpiecznych rękach autora. Choć… myślę, że szczęście bardzo trudno zmierzyć. Na przykład w Danii mamy dość dużo samobójstw. Jeśli jesteśmy tak szczęśliwi, to skąd te statystyki?
Książki z cyklu "Oxen" dostępne są w formie e-booków w Publio.pl >>
Okładka książki 'Mroczni ludzie', Jens Henrik Jensen Wydawnictwo Editio
rozmawiała Natalia Doległo
Jens Henrik Jensen urodził się w Søvind (Dania) w 1963 roku. Studiował w Duńskiej Szkole Dziennikarstwa. Zadebiutował w 1994 roku, a jego kolejne książki, m.in. trylogia o agencie Kazanskim (Kællingen i Kraków, Hofnarren i Murmansk, Ulven i Banja Luka) oraz trylogia o policjantce Ninie Portland (Økseskibet, Kulmanden, i Spøgelsesfangen) stały się bestsellerami. Obecnie nakładem Editio Black ukazali się Mroczni ludzie, 2. część kryminalnego cyklu Oxen.
