Czym jest sztuka współczesna?
Próbując określić, czym jest sztuka współczesna, najprościej powiedzieć, że jest to twórczość artystyczna powstająca obecnie. Taka definicja jednakże jest mało precyzyjna, z uwagi na niedokładność określenia ''czasy obecne''. Dlatego odpowiadając na pytanie o to, czym jest sztuka współczesna, warto posiłkować się zdaniem historyków sztuki, którzy spróbowali określić, od kiedy mówi się o sztuce współczesnej. W tej sprawie istnieją dwa stanowiska. Za początek sztuki współczesnej można uznać przełom lat 60. i 70. XX wieku, czyli koniec okresu sztuki nowoczesnej, tj. modernizmu. Inni przyjmują, że sztuka współczesna (tzw. contemporary art) pojawiła się po zakończeniu II wojny światowej, a konkretniej wraz z początkiem tzw. ''zimnej wojny'' (czyli ideologicznej, gospodarczej i politycznej wojny pomiędzy demokratycznym Zachodem a komunistycznym Wschodem). Warto jednak pamiętać, że powstanie i rozwój sztuki współczesnej nie miało bezpośredniego związku z powstaniem owych bloków polityczno-ideologicznych.
Zaczątków sztuki współczesnej upatruje się w działaniach dadaistów (początki XX wieku). Najważniejszą jej cechą jest różnorodność w doborze form, tematyki i materiałów. Dotyczy nie tylko malarstwa i rzeźby, sztuka współczesna to także komiks, grafika komputerowa, animacja, kolaż, instalacja czy wizualizacja świetlna. Artyści łączą ze sobą formy, które pozornie do siebie nie pasują, odbiegając od schematów nakreślonych przez twórców poprzednich epok. Ponadto sztuka współczesna jest sztuką masową.
Muzeum sztuki współczesnej: gdzie można oglądać dzieła współczesnych artystów?
Najbardziej właściwym miejscem do podziwiania dzieł sztuki współczesnej jest muzeum sztuki współczesnej bądź galeria sztuki współczesnej. W naszym kraju powstaje coraz więcej instytucji kultury prezentujących dzieła artystów tworzących obecnie, bądź zmarłych nie tak dawno temu. Również w już istniejących muzeach, gromadzących dotychczas zbiory sztuki z różnych okresów historycznych, powstają działy specjalizujące się w sztuce najnowszej.
Oto, gdzie można podziwiać dzieła sztuki współczesnej:
- Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK - miejska instytucja kultury otwarta od 2011 roku na terenie nieistniejącej już Fabryki Schindlera; działalność wystawiennicza muzeum skupia się w szczególności na twórczości z ostatnich dwóch dekad;
- Muzeum Współczesne Wrocław - samorządowa instytucja kultury działająca od 2011 roku w schronie przeciwlotniczym, gromadząca i popularyzująca sztukę współczesną, ze szczególnym uwzględnieniem sztuki wrocławskiej powstałej w II połowie XX wieku;
- Muzeum Sztuki w Łodzi - założone w 1930 roku, badające i prezentujące sztukę awangardową oraz progresywne zjawiska artystyczne; podstawą jego zbiorów jest kolekcja sztuki nowoczesnej, uzupełniona o kolekcję sztuki awangardowej i współczesnej;
- Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie - narodowa instytucja kultury, prowadząca działalność od 2008 roku; realizuje programy badawcze w zakresie historii sztuki najnowszej;
- Centrum Sztuki Współczesnej Solvay w Krakowie - instytucja kultury promująca wydarzenia z zakresu sztuki współczesnej;
- Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej "Elektrownia" w Radomiu - instytucja kultury gromadząca i prezentująca zbiory polskiej i zagranicznej sztuki współczesnej;
- Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski - warszawska instytucja kultury, która tworzy, wystawia i dokumentuje polską i zagraniczną sztukę współczesną;
- Instytut Sztuki Wyspa - niekomercyjna gdańska instytucja, zajmująca się zagadnieniami kultury współczesnej;
- Centrum Sztuki Współczesnej "Znaki Czasu" - toruńska instytucja kulturalna, gromadząca i wystawiająca polską i obcą sztukę współczesną;
- Centrum Sztuki Współczesnej Kronika w Bytomiu - obok działalności wystawienniczej organizuje eksperymentalne projekty;
- Muzeum Sztuki Współczesnej w Muzeum Narodowym w Szczecinie - organizuje cykle wystaw czasowych oraz takie imprezy, jak np. Bałtyckie Biennale Sztuki Współczesnej;
- Centrum Sztuki WRO - wrocławska instytucja prezentująca zjawiska z zakresu sztuki współczesnej, nowych mediów oraz eksperymentu technologicznego.
Malarstwo współczesne: wielość kierunków, siła eksperymentu
Malarstwo współczesne przeciwstawia się wszystkiemu, do czego przyzwyczaili nas dawni mistrzowie, przełamuje schematy, sięga po nowe techniki, nie boi się eksperymentów. Wśród wielu kierunków, jakie pojawiają się w malarstwie współczesnym, wymienić można między innymi:
- abstrakcjonizm, w tym abstrakcjonizm geometryczny oraz abstrakcjonizm niegeometryczny, np. informel;
- ekspresjonizm abstrakcyjny, w tym: action painting (abstrakcyjne malarstwo gestu) i color field painting (malarstwo barwnych płaszczyzn);
- hiperrealizm;
- pop art;
- op art, czyli sztuka optyczna;
- malarstwo materii.
Współczesne dzieła sztuki - przykłady
Współczesne dzieła sztuki różnią się od wcześniejszych zarówno formą, jak i treścią. Wiele z nich wzbudza kontrowersje, inne przyciągają uwagę nie tylko swoim wyglądem, ale również tematami podejmowanymi i przedstawianymi. Twórcy niejednokrotnie sięgają po przedmioty codziennego użytku, czyniąc z nich dzieła sztuki. Wśród interesujących współczesnych dzieł sztuki można wymienić:
- "Dyptyk Marilyn" - Andy Warhol,
- "No. 5, 1948" - Jackson Pollock,
- "Na miłość boską" - Damien Hirst,
- "Matka" - Louise Bourgeois,
- "Emballage" - Tadeusz Kantor,
- cykl "Rozstrzelanie" - Andrzej Wróblewski,
- "Piramida zwierząt" - Katarzyna Kozyra,
- "Tłumy" - Magdalena Abakanowicz,
- seria "Naziści" - Piotr Uklański,
- "Sztuka konsumpcyjna" - Natalia LL.
Zobacz też: Obrazy Beksińskiego: posępne i mroczne, ale harmonijne pod względem formy dzieła bez tytułu
