- Pochodzę ze stosunkowo małego miasta w Anglii. Kiedy miałem 10 lat, dzieciak znany jako 3D dużo malował w okolicy. Myślę, że był w Nowym Jorku i przywiózł stamtąd malowanie sprayami. Dorastałem, oglądając farbę w sprayu na długo wcześniej, nim zobaczyłem ją w telewizji . 3D przestał malować i założył zespół Massive Attack...
Takim cytatem samego bohatera książki - Banksy'ego, zaczyna się opowieść o pierwszych latach jego "partyzanckiej sztuki", w której przeplata się ze sobą historia niezwykłego miasta, młodych miłośników hip-hopu i twórców nowych nurtów muzycznych, a przede wszystkim pierwszych odważnych twórców sztuki ulicznej.
Tu każdy robi co chce
Autor książki - Steve Wright (na co dzień redaktor kultury magazynu Venue) opisuje początki kariery Banksy'ego w kontekście miasta, w którym rozpoczął swoją działalność - Bristolu. - Coś jest w tym miejscu. Metro, anarchistyczny klimat. (...) Nie chodzi tylko o sztukę, ale o ogólny klimat tego miejsca. Tu chodzi o to, żeby robić to co chcesz i nie patrzeć na innych - mówi o swoim rodzinnym mieście jeden z tworzących tam artystów graffiti Ghostboy.
A w latach 90., czyli okresie pierwszych prac Banksy'ego, Bristol stał się jedyną w swoim rodzaju wylęgarnią talentów sztuki alternatywnej. Twórcy pierwszych kolektywów grafficiarsko-hiphopowych, z którymi autor przeprowadza wywiady, podkreślają panujący wówczas klimat wspólnoty: dzielenie się pomysłami, wspólne tworzenie i wspólną odpowiedzialność za konsekwencje twórczości często balansującej na pograniczu prawa.
Bezczelny, arogancki, ale ma dobre serce
Ze Stevem Wrigtem wędrujemy więc po Bristolu wczesnych lat 90., ścieżkami kluczowych postaci dla sztuki graffiti (3D, Inkie, John Nation) i szlakiem nielegalnych imprez. Ich czołowe postaci opowiadają też o Banksym nie z perspektywy "najsłynniejszego anonimowego artysty", ale kumpla z dawnych lat, który razem z nimi malował bristolskie ściany, balangował i uciekał przed policją.
- Jest przyziemny, z klasy robotniczej, bardzo bezpośredni - mówi Mark Simmons, fotograf, który pracował z Banksym. - Pewny siebie, bezczelny, przekorny. Nawet trochę arogancki, ale ma dobre serce .
- Inspirował mnie. Nie przez swoją sztukę, ale to jaki był płodny. '"Bombardował'" jakąś część miasta i nagle gdziekolwiek się obróciłeś, widziałeś jego wrzuty. Nie chodzi mu o sama sztukę, tylko przesłanie - mówi Cheba, który tworzy w Bristolu od blisko 10 lat.
Banksy jakiego nie widziałeś
Ale być może największa wartość książki leży w pracy, którą autor wykonał dokumentując rzadko pokazywane wcześniej pierwsze prace Banksy'ego. Album zawiera ponad 100 zdjęć jego bristolskich murali, z których część nie została nigdy wcześniej opublikowana , a nawet zdjęcia samego Banksy'ego przy pracy.
Jednym z mało znanych na świecie bristolskich murali Banksy'ego jest "Mild Mild West", który w jego rodzinnym mieście zyskał status kultowego . Mural jest przykładem tego, jak wiele prace Banksy'ego mają wspólnego z miejscem, w którym zostały umieszczone. Dla przeciętnego widza, powiedzmy z Polski, to po prostu wizerunek policjantów czyhających na z pozoru niewinnie wyglądającego misia, który lada moment rzuci w nich granatem.
- To swoiste "Witaj w Bristolu!", ale z jedynym w swoim rodzaju komentarzem Banksy'ego. Niemożliwe, żeby ktokolwiek w tym mieście nie odczytał tego jako nawiązania do zamieszek, które odbyły się w tym miejscu w 1980 roku, jako reakcja policji na imprezę w miejscowej kafejce - tłumaczy bristolski pisarz Richard Jones.
Zamieszki te wywołały ogromną reakcję w Bristolu i były katalizatorem powstania prężnej sceny muzycznej. - Wiele lat później, kiedy Banksy wpadł na pomysł muralu my też byliśmy normalnymi, w gruncie rzeczy miłymi imprezowiczami, pluszakami, które policja z uwagi na nielegalne miejsca urządzania imprez postanowiła jednak traktować pałkami. Jego miś to idealne połączenie tej milutkości, ale i agresji, kwintesencja sceny niezależnej , która zaczynała być coraz bardziej zaangażowana w akcje społeczne - tłumaczy Jim Paine, który współpracował z Banksym przy powstaniu muralu.
Inny przykład to prace na ścianie klubu Thekla, który mieści się na bristolskiej barce. Banksy "stagował" ją w 2003 roku. Właściciele klubu sfotografowali pracę i umieścili na blogu z zapytaniem, czy powinna zostać. Tak! - brzmiała odpowiedź, ale Urząd Miasta i tak postanowił ją usunąć, mimo, że w pobliżu znajdowały się podobne graffiti. Banksy, niewzruszony umieścił w tym miejscu pracę "Grim Reaper" ("Ponury Kosiarz") , która pozostaje w tym miejscu do dziś. A w "Nie ma jak w domu" możemy zobaczyć obie prace.
Po niektórych muralach, które oglądamy w albumie nie ma już żadnego śladu np. "There'a All This Noise" ("Cały ten zgiełk"), która "oddawała sedno mediów i telewizji". Część tych prac, dzięki uprzejmości wydawnictwa Sine Qua Non możecie obejrzeć w naszej galerii zdjęć >>
Wiemy, że niewiele wiemy
Sporo miejsca autor poświęca temu, co zapewne wielu z czytelników zainteresuje najbardziej: dlaczego Banksy pozostaje anonimowy, a przede wszystkim jak mu się to udaje przez tyle lat? Odpowiedź na to pytanie znajdziecie w książce. Ale i tak pewne jest jedno: gdzieś na świecie, być może w tej chwili, Banksy znowu coś zmaluje.
UWAGA: Rozwiązanie konkursu "Banksy. Nie ma jak w domu"
W naszym konkursie zadaliśmy Wam pytanie: Kilka miesięcy temu jeden z najstarszych i najbardziej znanych murali Banksy'ego w Bristolu został "przez przypadek" zamalowany przez właściciela budynku. Co przedstawiał ten mural? Odpowiedź kryła się w naszym serwisie:
"Nie wiedział, że to Banksy i zamalował..." - Czytaj więcej >>
Zgodnie z regulaminem konkursu wyłoniliśmy pięć osób, które otrzymają od nas albumy "Banksy. Nie ma jak w domu":
1. Aleksy Drzewicki
2. Renata L. (prosimy o podanie danych adresowych)
3. Patrycja Szczepanik (prosimy o podanie danych adresowych)
4. Magda Fijał
5. Witold Bryndza (prosimy o podanie danych adresowych)
*****
Nie ma jak w domu ("Home Sweet Home")
Autor: Steve Wright
Wydanie oryginalne: kwiecień 2009
Wydanie polskie: październik 2011
Wydawnictwo: Sine Qua Non
Liczba stron: 112 (kolorowe zdjęcia)
Co zmalował Banksy przed laty? Zobacz nieznane prace [FOTO]>>
!["Kubuś Puchatek" Banksy'ego idzie pod młotek. Street art coraz bardziej w cenie [ZDJĘCIA]](https://static.im-g.pl/i/obrazki/awd/image_placeholder_small.svg)
