Nasze ulubione książki mogą nam wiele powiedzieć, o tym, kim jesteśmy. Równie istotna jest kwestia wyrobionych nawyków czytelniczych. Związek pomiędzy naszymi zachowaniami a cechami osobowości przeanalizowano w badaniu opublikowanym w Scientific American. Choć wyniki są uogólnione, jedno jest pewne - po przeczytaniu klasyków literatury wzrasta nasza zdolność do odczuwania empatii. Wybory czytelnicze zdradzają jednak dużo więcej.
Więcej ciekawych treści znajdziesz na stronie głównej Gazeta.pl
Czytanie a psychologia
Czytanie nie jest wcale tak dalekie od psychologii - to zajęcie, które zaspokaja psychologiczną potrzebę rozrywki. Duże znaczenie ma to, w jaki sposób ją zaspokajamy. Sięgamy po te treści, które wzbudzają nasze zainteresowanie poprzez prezentowane w nich podzielane przez nas wartości. Dzięki temu ulubione książki stają się odzwierciedleniem tożsamości i poglądów, składających się na obraz osobowości. Już Oscar Wilde twierdził, że to, co czytamy, gdy nie jesteśmy do tego zmuszani decyduje o tym, kim będziemy nie mogąc nic na to poradzić. Niezależnie od tego, czy w wolnej chwili sięgacie po "Portret Doriana Grey'a", kryminały Mroza czy "Harry'ego Pottera", w poniższym zestawieniu każdy z was odnajdzie siebie.
Na czym polegało badanie?
W eksperymencie skupiono się na korelacji między osobowością a ulubionymi książkami badanych, wykorzystując cechy osobowości tak zwanej Wielkiej Piątki. Są to neurotyczność, ekstrawersja, otwartość na doświadczenie, ugodowość i sumienność. Dane zgromadzono za pomocą Facebooka, za pośrednictwem którego użytkownicy mają możliwość "polubienia" najchętniej czytanych tytułów i autorów. Naukowcy odkryli, że te same skupiska gatunków książkowych, jak współczesna fantastyka, manga, dramaty rodzinne czy fikcja dla nastolatków pojawiały się w przypadku osób wykazujących te same cechy osobowości.
Otwartość
Ci, którzy reprezentują tę cechę osobowości z Wielkiej Piątki najczęściej będą sięgać po książki stymulujące ich inteligencję. Chętnie będą kupować w dziale literatury faktu, a ich regały będą pełne powieści reprezentujących klasykę. Naukowcy podali przykłady pozycji czytanych przez ten typ osób:
- Książki psychologiczne
- Prace uniwersyteckie
- Powieści filozoficzne
Przypisywane im cechy to:
- kreatywność
- rozwinięta wyobraźnia
- ciekawość świata
- żądza przygód
W kwestii nawyków, to ludzie, którzy mają wysokie poczucie estetyki. Dbają o to, jak prezentują się posiadane przez nich egzemplarze i sposób, w jaki je przechowują - w starannie uporządkowanych biblioteczkach lub na eleganckich stolikach kawowych. Zwykle uczą się, studiują lub dokształcają na kursach, aby w jakiś sposób poprawić swoje wykształcenie.
Osoby z niskim wynikiem w zakresie otwartości wolą za to czytać rzeczy, które są nieco mniej obciążające dla mózgu. Wystarczy im wszystko, co jest obecne w głównym nurcie, o ile jest łatwe w odbiorze.
Sumienność
Osoby reprezentujące ten typ najchętniej sięgają po treści poszerzające ich wiedzę w lubianej przez nich dziedzinie lub pomagające im w wykonywaniu zawodu. Oto przykłady książek, które czytają:
- Profesjonalne lektury
- Książki o tematyce religijnej
- "Pożywka dla mózgu"
Przypisywane im cechy to:
- Rezolutność
- Planowanie z wyprzedzeniem
- Zorganizowanie
- Zorientowanie na osiągnięcie konkretnego celu
Ludzie sumienni nieustannie dążą do doskonalenia siebie. Jeśli lubią czytać, jest to dla nich doskonały sposób, by dążyć do ideału.
Z kolei osoby z niskim wynikiem w zakresie sumienności wybiorą raczej komedie i humorystyczne opowieści. To spostrzeżenie pozwoliło wyjaśnić, dlaczego nastolatki mają zwykle niższy wynik w zakresie sumienności niż osoby w średnim wieku.
Ekstrawersja
Ekstrawertycy potrzebują kontaktu z ludźmi i ich uwielbiają, odzwierciedlają to więc ich czytelnicze wybory. Tematyka czytanych przez nich książek skupia się na relacjach, wchodzeniu w związki, romansach. Lubią też poznawać życiorysy sławnych osób. Z tym typem powiązano następujące pozycje:
- Książki o relacjach międzyludzkich
- Nawyk czytania na plaży
- Książki podróżnicze, poświęcone egzotycznym państwom
- Autobiografie
Przypisano im następujące cechy:
- Gadatliwość
- Otwartość
- Ekspresywność
- Chęć spędzania czasu poza domem
Udowodniono, że ekstrawertycy szczególnie cenią literaturę afroamerykańską. Może to wynikać z faktu, że Afroamerykanie są bardziej ekstrawertyczni niż biali Amerykanie.
Osoby z niskimi wynikami ekstrawersji (introwertycy) częściej czytają książki fantasy i science fiction, które pozwalają im na ucieczkę do świata wyobraźni.
Neurotyczność
Ulubione książki osób neurotycznych zaspokajają nie tyle potrzebę rozrywki, co oderwania od otaczającego ich świata. Często kończą się w smutny sposób, a poruszane w nich wątki są bardzo emocjonalne i wywołują łzy. Neurotykom przypisano
- Dramaty obyczajowe
- Mangi
- Fantasy i science-fiction
- Książki poświęcone problemom psychicznym
- Nawyk czytania jako eskapizm
Przekładają się one na następujące cechy:
- Niestabilność emocjonalna, wahania nastroju
- Lęki
- Częste odczuwanie stresu
- Drażliwość
- Wrażliwość
Osoby neurotyczne są też pełne sprzeczności. Lubią zarówno historie podobne do ich własnego życia, z którymi mogą się utożsamić, jak i ucieczki w alternatywne rzeczywistości fikcyjnych światów. Inna interesująca obserwacja poczyniona przez naukowców dotyczyła faktu, że reprezentanci tego typu często wybierali książki na podstawie okładki.
Ludzie, którzy mają niskie wyniki w neurotyczności, wolą książki poświęcone samodoskonaleniu i książki non-fiction.
Ugodowość
Ci, którzy reprezentują typ ugodowy, najchętniej wybierają książki ze szczęśliwym zakończeniem, o tematyce religijnej lub rodzinnej. Wyróżniono:
- Książki z motywami chrześcijańskimi lub dotyczące innej wiary
- Powieści poświęcone relacjom
- Dramaty rodzinne
Przypisano im następujące cechy:
- Uprzejmość
- Ufność
- Umiejętność współpracy
- Czułość
Naukowcy odkryli też, że osoby o wysokim wyniku ugodowości wolą literaturę rodzimego kraju lub amerykańską. Osoby z niskimi wynikami ugodowości preferują z kolei książki z kultury rosyjskiej, włoskiej i japońskiej. Mało ugodowy typ wybierze też thrillery psychologiczne czy kultowe klasyki, które kiedyś były zakazane.