To tylko jedno z wielu pytań i tematów poruszanych podczas międzynarodowego projektu Shared Cities: Creative Momentum w ciągu ostatnich czterech lat. Nadszedł czas, aby przedstawić dokonania w dziedzinie urbanistyki i architektury osiągnięte przez członków konsorcjum projektowego. W tym celu w dniach 2–3 października w Pradze w Czechach odbędzie się międzynarodowy festiwal Shared Cities: The Finale, na którym zaprezentowane zostaną również wyniki dwóch inicjatyw z Polski.
„Trzydzieści lat po upadku żelaznej kurtyny obszar Europy Środkowej jest szczególnie bogaty w doświadczenie i wiedzę o radykalnie różnych modelach dzielenia się – zarówno politycznych, jak i przestrzennych - promowanych jako socjalistyczne, komunistyczne, neoliberalistyczne, spółdzielcze, aktywistyczne lub opartych na współpracy ideałach wspólnego mieszkania”, mówi Stefanie Heublein, która jest szefową Shared Cities: Creative Momentum. „W projekcie jedenastu partnerów z sześciu krajów Europy Środkowej połączyło siły, aby sprostać współczesnym wyzwaniom urbanistycznym stawianym przez europejskie miasta”.
Shared Cities: Creative Momentum to przełomowy czteroletni projekt kulturalny, który zrzesza jedenastu partnerów z siedmiu głównych miast europejskich: Belgradu, Berlina, Bratysławy, Budapesztu, Katowic, Pragi i Warszawy. Shared Cities ustanawia międzynarodową sieć twórczego dyskursu na styku architektury, sztuki, urbanistyki i ekonomii współpracy, aby przyczynić się do transformacji przestrzeni miejskich. W latach 2016-2020 odbędzie się ponad 300 działań, obejmujących festiwale, filmy, wystawy, rezydencje artystów czy studia przypadków. Ambicją projektu jest pokazanie mieszkańcom miast, że ich udział i współpraca są niezbędne do stworzenia przyjemnego i wartościowego środowiska miejskiego.
1. 1_DataForCulture_Katowice_VideoStill_Pink_LoomOnTheMoon Pink_LoomOnTheMoon
Katowice – Miasto Ogrodów & Medialab Katowice
Jednym z partnerów tego międzynarodowego projektu, który przedstawi swoje osiągnięcia w Pradze, jest Katowice – Miasto Ogrodów, w szczególności ich projekt Medialab. Medialab Katowice to eksperymentalny projekt łączący działania twórcze, badawcze i edukacyjne. Uczestnicy projektów interdyscyplinarnych umiejscowionych na styku sztuki, designu i technologii wykorzystują media cyfrowe do badania miasta i tworzenia nowych narracji dla Katowic.
Podczas projektu Shared Cities badacze z Medialabu w Katowicach zajęli się gromadzeniem ogromnych ilości danych i przeprowadzaniem tysięcy wywiadów na temat ekosystemu kulturowego Katowic, aby zmienić tę imponującą wiedzę w ekscytujące odkrycia i wizualizacje przedstawione na stronie dataforculture.eu.„Jednym z głównych wyzwań w całym procesie badawczym było wypełnienie luki między różnymi podmiotami miejskimi - aktywistami, naukowcami, przedstawicielami organizacji pozarządowych i urzędnikami miasta. Aby je połączyć, zorganizowaliśmy kilkadziesiąt warsztatów, hackatonów i otwartych publicznych spotkań, co pozwoliło nam uzyskać różnorodne informacje zwrotne”, wyjaśnia Karol Piekarski, założyciel i obecny dyrektor programowy Medialab Katowice. Jeszcze kilka lat temu nikt nie pomyślałby, że Katowice mogą stać się miastem związanym z kulturą. Jednak w 2015 roku, po krótkim, ale intensywnym okresie inwestycji w infrastrukturę kulturalną i wydarzenia kulturalne, Katowice dołączyły do ekskluzywnej sieci Miast Kreatywnych UNESCO.
Czy kultura może pomóc przezwyciężyć niektóre problemy, przed którymi wciąż stoi miasto – wyludnienie, rozrost miast lub wyczerpane przestrzenie publiczne? Oto niektóre z pytań, na które członkowie Medialab Katowice chciał odpowiedzieć. Interesowali się odkryciem korelacji między odległością od centrum miasta a uczestnictwem w życiu kulturalnym – aby sprawdzić, do jakiego stopnia wydarzenia kulturalne są dostępne dla różnych obszarów miasta i aby dowiedzieć się więcej o rzeczywistych uczestnikach wydarzeń. Ich perspektywę badawczą można łatwo zastosować również w innych miastach europejskich. Karol Piekarski opisuje ich podejście w następujący sposób: „Oczywiście staramy się promować oparte na danych badania kulturowe, dzieląc się naszymi pomysłami, przepisami i algorytmami, których użyliśmy do analizy danych. Wszystko, co produkujemy, jest dostępne w ramach otwartych licencji. Korzystając z powszechnie dostępnych narzędzi online lub zasobów danych, można przeprowadzić podobne badania dotyczące dostępności transportu lub trendów kulturowych w każdym innym europejskim mieście.”
Warszawa - Magazyn Miasta
Kolejnym ważnym członkiem konsorcjum Shared Cities jest Magazyn Miasta z Warszawy – jedyny interdyscyplinarny polski magazyn poświęcony tematom miejskim. Stolica Polski zamieszkała przez prawie dwa miliony ludzi jest świadkiem rosnącego zaangażowania ekspertów urbanistyki promujących przejrzysty i zrównoważony rozwój miasta. Jednocześnie Warszawa stoi w obliczu niskiego poziomu kapitału społecznego i zaangażowania społecznego w kwestiach miejskich. Główną motywacją dla Marty Żakowskiej, redaktor naczelnej Magazynu Miasta, do wzięcia udziału w projekcie Shared Cities, było promowanie różnych koncepcji dzielenia się w mieście a także wymiana lokalnego know-how z innymi miastami projektu. Mówi: „W pierwszym numerze międzynarodowego Magazynu Miasta prezentowaliśmy historię i obrzędy dzielenia się, które powstały lokalnie w postsowieckich miastach Europy Środkowej. W drugim numerze opisaliśmy obecne przejawy tej tradycji, która przetrwała w tym obszarze, jej obecne mechanizmy, reakcję na szybko rozwijającą się ekonomię dzielenia się w świecie oraz jej lokalne odmiany i skutki, które niesie. W bieżącym trzecim numerze patrzymy w przyszłość. Jak i czym będziemy się dzielić w miastach Europy Środkowej?”
Prezentując poglądy i pomysły autorów z różnych krajów redakcja starają się w tym numerze prognozować, w jakim kierunku pójdzie nasza przyszłość. Zwłaszcza w czasach kryzysu klimatycznego i kurczących się zasobów naturalnych, wszystkie formy dzielenia się są i będą na wagę złota. Zapotrzebowanie na dzielenie się we wszystkich jego formach pochodzi od ludzi próbujących oszczędzać pieniądze, emocje i zasoby. Zarób trochę, wynajmując mieszkanie na weekend lub znajdź tańszy, szybszy i bardziej ekologiczny sposób przemieszczania się z miejsca na miejsce. Nie daj się obciążyć kredytem bankowym. Unikaj błędów i złych decyzji, dzięki dzieleniu się wiedzą i doświadczeniem. Dołącz do innych ludzi, aby uniknąć „the single suplement” – wyższego kosztu działania w pojedynkę. Zdaniem Marty Żakowskiej decyzjom tym coraz częściej towarzyszy niechęć do posiadania rzeczy. Wyjaśnia dalej: „W trzecim wydaniu magazynu prezentujemy bohaterów współczesnego stylu życia w miastach Europy Środkowej i ich praktyk. Opisujemy, w jaki sposób wymyślają nowe formy dzielenia się mieszkaniem, tworzą wspólne źródła energii słonecznej i promują zdrowszą kulturę mobilności. Wyjaśniamy, jak postrzegają współpracę jednostek akademickich i wymianę wiedzy w dobie zagrożeń klimatycznych. Jak eksperymentują z demokracją miejską i jak bardzo są zaangażowani, aby uzyskać efekty. Jak przejmują ziemię i miejsca w miastach i przekształcają swoje formy własności – od ściśle kapitalistycznych do spółdzielczych, dzielonych. Jak walczą o nacjonalizację zasobów miejskich, ponieważ prawo do miasta jest dla nich podstawową wartością.”
12. 201909_MagazynMiasta3_Warsaw_Cover MagazynMiasta
Praga - Shared Cities: The Finale
Zarówno partnerzy z Polski, jak i wszyscy pozostali partnerzy z Czech, Niemiec, Węgier, Serbii i Słowacji zaprezentują swoje wyniki na dwudniowym festiwalu Shared Cities: The Finale w Pradze, gdzie również znajduje się kreatywne centrum całego projektu, w skład którego wchodzą Goethe-Institut, Centra Czeskie i reSITE. Finał zgromadzi nie tylko wykwalifikowanych urbanistów, kuratorów czy teoretyków architektury. Jest również otwarty dla publiczności, ponieważ dzielenie się informacjami, wiedzą, zarządzaniem, przestrzenią i infrastrukturą stało się nowym imperatywem w dyskursie architektonicznym i kulturowym.
W dniach 2 i 3 października zostanie wydany Shared Cities Atlas, opublikowany przez wydawców nai010, publikacja, która dotyczy nowego globalnego „paradygmatu dzielenia się” złożonego w architekturze i sferze publicznej w odniesieniu do konkretnej lokalizacji w siedmiu miastach w Europie Środkowej. Idee „prawa do miasta”, wspólnych zasobów lub „wspólnych miast” ilustrują zmianę paradygmatu w kierunku perspektywy dzielenia się. W „dzieleniu się miastami” nacisk kładzie się na prawo do przekształcania miast jako formy miejskiej umowy społecznej z konkretnym programem twórczym lub krytycznym. Odwzorowując obecne praktyki dzielenia się i nowe pola działania w studiach przypadków, książka przedstawia kreatywne formy dzielenia się oparte na idealistycznych pozycjach i zbiorowych działaniach, oferując w ten sposób nowe podejścia do dzielenia się przestrzeniami i architekturą, doświadczeniem i wiedzą, danymi i zbiorowymi historiami.
W Pradze będzie mieć miejsce jeszcze szereg innych wydarzeń: premiera spektaklu „Wirtualny rytuał” Jana Mocka, a także seria filmów, pokazujących wyniki projektu, ale najważniejszym wydarzeniem Shared Cities: The Finale będzie dyskusja dotycząca wspólnych tożsamości, przestrzeni i polityki w Europie Środkowej. Zakończeniem wydarzenia będzie finałowa uroczystość i spotkanie wszystkich partnerów projektu oraz wszystkich gości. Mamy więc nadzieję, że spędzimy z Wami trochę czasu i wspólnie będziemy świętować Shared Cities: The Finale!
Shared Cities: Creative Momentum (SCCM) is a European cultural platform addressing the contemporary urban challenges of European cities.SCCM is a joint project of Goethe-Institut (DE), Czech Centres (CZ), reSITE (CZ), Academy of Fine Arts and Design in Bratislava (SK), Association of Belgrade Architects (RS), Hungarian Contemporary Architecture Centre – KÉK (HU), Katowice City of Gardens (PL), KUNSTrePUBLIK (DE), Mindspace (HU), Old Market Hall Alliance (SK), Res Publica – Cities Magazine (PL).Co-funded by the Creative Europe Programme of the European Union.
Więcej informacji: https://www.sharedcities.eu/
#SharedCities # SCCM2020 #TheFinale
Tomáš Moravec & Stefanie Heublein, translated by Agnieszka Baranowa and Piotr Baran.
